Pierwsze doświadczenia

Niedawno rozpoczął się rok szkolny i wasz sześciolatek codziennie z zapałem zakłada tornister na plecy, aby ruszyć do szkoły. Być może macie już pierwsze wrażenia i uwagi co do nauki sześciolatków – zachęcamy, aby się nimi z nami dzielić.

A na razie chcieliśmy wam pokazać, że posyłanie dziecka sześcioletniego do szkoły to dobry pomysł – świadczą o tym doświadczenia innych krajów.

We Francji kształcenie szkolne jest obowiązkowe w wieku od 6 do 16 lat i dzieli się na trzy etapy. Pomimo tego, że edukacja przedszkolna nie jest obowiązkowa, do przedszkoli uczęszczają wszystkie dzieci, począwszy od 3 lat.

Przedszkola są w rzeczywistości „szkołami” w pełnym tego słowa znaczeniu, mają bowiem swoje programy nauczania i prowadzą zajęcia dydaktyczne. Przedszkole stanowi etap „wstępnego kształcenia”. Dzieci dzieli się na ogół według wieku na trzy „sekcje”: sekcję „maluchów” (dla 3-latków), sekcję „średniaków” (4-latków) i sekcję „główną”/„starszaków” (5-latków). Zajęcia edukacyjne, stanowiące główną część programu, przyczyniają się do wszechstronnego rozwoju dzieci i przygotowują je do szkoły „elementarnej”.

Etapy kształcenia obowiązkowego we Francji to:

- szkoła podstawowa: do école élementaire uczęszczają wszyscy uczniowie w wieku od 6 do 11 lat;

- szkoła średnia I stopnia: do collčge uczęszczają wszyscy uczniowie w wieku od 11 do 15 lat;

- szkoła średnia II stopnia: na ogół w wieku 15 lat uczniowie wstępują do lycée d’enseignement général et technologique (liceum ogólnokształcącego i technicznego) lub lycée professionnel (liceum zawodowego), w którym rozpoczynają classe de seconde (piąty rok nauki w szkole średniej), a w momencie ukończenia tej klasy osiągają wiek odpowiadający zakończeniu obowiązku szkolnego.

Program nauki w szkole koncentruje się na podstawowych umiejętnościach czytania, pisania i liczenia oraz wychowaniu fizycznym (rozwijaniu umiejętności motorycznych itp.) oraz rozwijaniu ogólnej wiedzy i wrażliwości. Program nauczania w szkole średniej I stopnia obejmuje osiem lub dziewięć przedmiotów obowiązkowych, zależnie od klasy, i staje się stopniowo coraz bardziej zróżnicowany w związku z wprowadzaniem przedmiotów fakultatywnych.

Materiał pochodzi ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej

KTO I JAK UCZY SZEŚCIOLATKI W KRAKOWSKICH SZKOŁACH SAMORZĄDOWYCH?

Dziś chcieliśmy przedstawić wyniki ankiety na temat nauczania sześciolatków w krakowskich szkołach samorzadowych. Ankieta jest na tyle ciekawa, że wypełniali ją nauczyciele. Zobaczcie, jak oni patrzą na swoją pracę z sześciolatkami.

Aby dobrze przygotować się do nauczania sześciolatków pedagodzy musieli poznać nową podstawę programową; robili to samodzielnie, na spotkaniach zespołu przedmiotowego, na spotkaniach metodycznych, na konferencjach etc. W realizacji nowej podstawy programowej pomogły zdaniem nauczycieli: podręczniki (wskazało je 84,2 procent ankietowanych), opracowane przewodniki dla nauczyciele, propozycje scenariuszy lekcji (78,9 procent), środki dydaktyczne (76,9 procent), inne elementy: własne doświadczenie, wykonywane przez siebie pomoce dydaktyczne, mniejsza liczba uczniów w klasie (13,4 procent).

W edukacji polonistycznej za najważniejsze nauczyciele uznali słuchanie przez uczniów opowiadań, bajek, zabawy słowem: wyliczanki, wierszyki, odgrywanie scenek, gry i zabawy. Natomiast w edukacji matematycznej zwrócili uwagę na przydatność gier i zabaw, naukę liczenia na konkretnych przedmiotach.

Przydatne w edukacji sześciolatków okazały się także: nauka przyrody poza szkołą oraz w salach lekcyjnych, w których znajdują się kąciki przyrody, podział sali lekcyjnej na dwie części: edukacyjną i rekreacyjną, tworzenie w sali kącików tematycznych, stwarzanie warunków do rozwijania uzdolnień uczniów poprzez udział w konkursach, występach, zawodach, liczebność oddziału do około 26 osób, włączanie muzyki do codziennych zajęć, organizacja zajęć pozalekcyjnych, organizacja zajęć sportowych i komputerowych w odpowiednio wyposażonych miejscach.

Aby ułatwić sześciolatkom szkolny start nauczyciele przed rozpoczęciem nauki organizowali spotkania z dziećmi oraz z rodzicami, zapoznawali dzieci z budynkiem i salą lekcyjną, organizowali zajęcia otwarte. Adaptacja dzieci do warunków szkolnych trwała zwykle od tygodnia do miesiąca.

Według nauczycieli rodzice oczekują od szkoły przede wszystkim zapewnienia bezpieczeństwa, stworzenia miłej, przyjaznej i serdecznej atmosfery dla dziecka, możliwości uczęszczania  dziecka do świetlicy szkolnej, odpowiedniego wyposażenia sali, możliwości udziału w zajęciach pozalekcyjnych, złagodzenia stresu dziecka, utworzenia oddziału tylko dla dzieci sześcioletnich, organizowania wyjść i wycieczek, łatwości komunikacji z wszystkimi pracownikami szkoły, wyposażenia w sprzęt audiowizualny i komputery.

Czytaj dziecku

Co prawda naukę czytania i pisania dzieci rozpoczynają w pierwszej klasie szkoły podstawowej, ale już pięciolatek jest w stanie nauczyć się czytać. Nawet ciekawe świata czterolatki są zainteresowane tym, w jaki sposób rodzice czytają, co jest napisane na okładkach ich książeczek czy na opakowaniach artykułów spożywczych. Taką naturalną ciekawość w codziennych sytuacjach warto wykorzystywać, powoli oswajając dziecko z literami, brzmieniem głosek i wyrazów.

Bardzo ważnym elementem nauki czytania, a później również pisania jest głośne czytanie dzieciom. 20 do 30 minut z książeczką  powinno stać się codziennym rytuałem.

 Przygotowanie do nauki czytania można rozpocząć np. poprzez kojarzenie obrazków z podpisami pod nimi, a następnie z krótkimi zdaniami. W wyrazach warto wskazywać poszczególne litery, a w zdaniu – pokazać składające się na nie słowa. Warto też ćwiczyć pisanie liter po zakropkowanych śladach (jest wiele takich zeszytów ćwiczeniowych dostępnych na rynku) czy bawić się w pisanie na piasku lub śniegu. Rysowanie szlaczków po śladach czy kolorowanie obrazków również mają na celu zwiększenie sprawności manualnej i przygotowanie do pisania.

Dziecko, które ma zacząć czytać, powinno przede wszystkim prawidłowo mówić. Dlatego tak ważna jest korekcja wad wymowy i współpraca z logopedą. Warto także zadbać o to, aby maluch miał bogate słownictwo i potrafił swobodnie się wypowiadać. Dlatego trzeba zachęcać dziecko do mówienia i opowiadania różnych historii. Podczas głośnego czytania bajek warto podejmować z dzieckiem rozmowę na temat przeczytanego tekstu i uczyć je logicznego wypowiadania się.

Dojrzałość szkolna

Dziecko podejmujące naukę w szkole podstawowej rozpoczyna bardzo ważny etap w swoim życiu. Przechodzi z wieku przedszkolnego w wiek wczesnoszkolny, toteż przed rodzicami dzieci 6 i 7 letnich, którzy podejmują decyzję o zapisaniu swojego dziecka do klasy pierwszej szkoły podstawowej, stoi szereg pytań. Najważniejszym z nich jest jednak to, czy ich dziecko osiągnęło gotowość szkolną. To ona bowiem decyduje o tym, czy dziecko sprosta wymaganiom szkolnym i w pełni się rozwinie.


Problem dojrzałości szkolnej należy do zagadnień psychologii rozwojowej i wychowawczej. Obecnie pojęcia te występują zamiennie i oznaczają osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju – fizycznego, emocjonalno–społecznego i umysłowego - który pozwoli mu sprostać obowiązkom szkolnym. Maria Kwiatkowska uważa, że jest to gotowość dziecka do podjęcia nowych zadań, zdolność przystosowania się do nieznanego środowiska, zmienionej sytuacji życiowej.


OBSZARY GOTOWOŚCI SZKOLNEJ

Na gotowość szkolną dziecka składają się jego różnorodne doświadczenia w sferze motorycznej (ruchowej), umysłowej, społecznej i emocjonalnej. Zależy ona od czynników biologicznych, np. stanu zdrowia, rozwoju dziecka, w tym dojrzałości jego układu nerwowego, własnej aktywności dziecka, w tym osobistych doświadczeń życiowych zbieranych od najwcześniejszych okresów życia, oraz czynników społecznych, np. wpływu rodziny, przedszkola, innych instytucji. W tym miejscu należy jednak zwrócić uwagę na to, iż rzeczywiste przygotowanie do szkoły zaczyna się praktycznie w chwili urodzenia dziecka i składa z dwóch etapów:
- długofalowego, obejmującego cały okres przedszkolny, polegającego na dbałości o prawidłowy, harmonijny i wszechstronny rozwój psychofizyczny dziecka, na zapewnieniu mu jak najlepszych warunków życia;
- bezpośredniego, obejmującego ostatni rok przed rozpoczęciem nauki w szkole.





PODSTAWA PROGRAMOWA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO

W Podstawie programowej wychowania przedszkolnego zapisano, iż dziecko kończące przedszkole i rozpoczynające naukę w szkole podstawowej ma wykształcone: umiejętności społeczne (potrafi porozumiewać się z dorosłymi i dziećmi, zgodnie funkcjonować w zabawie i w sytuacjach zadaniowych), czynności samoobsługowe, nawyki higieniczne i kulturalne, mowę, czynności intelektualne (stosowane w poznawaniu i rozumieniu siebie i najbliższego otoczenia), sprawność fizyczną oraz umiejętności szkolne.

W zakresie umiejętności społecznych dziecko rozpoczynające naukę w szkole podstawowej obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują, grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy; przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej oraz w świecie dorosłych; w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań; wie, że nie należy chwalić się swoim bogactwem i nie należy dokuczać dzieciom, które wychowują się w trudniejszych warunkach, a także, że nie należy wyszydzać i szykanować innych; umie się przedstawić: podać swoje imię i nazwisko, adres zamieszkania, wie, komu należy podawać takie informacje.

W zakresie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych, wdrażania do utrzymywania ładu i porządku, dziecko rozpoczynające naukę w klasie pierwszej potrafi poprawnie umyć się i wytrzeć oraz umyć zęby; właściwie zachowuje się przy stole podczas posiłków, nakrywa do stołu i sprząta po sobie; samodzielnie korzysta z toalety; samodzielnie rozbiera się i ubiera, dba o osobiste rzeczy i nie naraża ich na zgubienie i kradzież; utrzymuje porządek w swoim otoczeniu.

Kolejny obszar związany jest ze wspomaganiem rozwoju mowy. Dziecko osiągające gotowość szkolną zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym; mówi płynnie, niezbyt głośno, dostosowując ton głosu do sytuacji; uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach; w zrozumiały sposób mówi o swoich potrzebach i decyzjach.

Bardzo ważna jest także dojrzałość ruchowa (zdrowie i sprawność motoryczna dzieci). Dziecko osiąga ją, gdy dba o swoje zdrowie, orientuje się w zasadach zdrowego żywienia; dostrzega związek między chorobą a leczeniem, poddaje się leczeniu; jest sprawne fizycznie lub sprawne w miarę swoich możliwości, jeżeli jest dzieckiem mniej sprawnym ruchowo; uczestniczy w zajęciach ruchowych, w zabawach i grach w ogrodzie przedszkolnym, w parku, na boisku, w sali gimnastycznej.

Dzieci kończące przedszkole i osiągające gotowość szkolną przewidują, w miarę możliwości, jakie będą skutki czynności manipulacyjnych na przedmiotach; grupują obiekty w sensowny sposób i formułują uogólnienia; starają się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbują przewidywać, co się może zdarzyć. Ponadto wiedzą, jak należy się zachować w sytuacji zagrożenia i gdzie można otrzymać pomoc; umieją o nią poprosić; orientują się w bezpiecznym poruszaniu się po drogach i korzystaniu ze środków transportu; znają zagrożenia płynące ze świata ludzi, roślin, zwierząt i unikają ich; wiedzą, że nie można samodzielnie zażywać lekarstw i stosować środków chemicznych; próbują sobie samodzielnie i bezpiecznie organizować czas wolny; mają rozeznanie, gdzie można się bezpiecznie bawić, a gdzie nie.

Dorośli muszą wspierać rozwój kompetencji poznawczych oraz umiejętności szkolnych dziecka, aby potrafiło określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru; uważnie patrzeć, by rozpoznać i zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach; by dysponowało sprawnością rąk oraz koordynacją wzrokowo – słuchową potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania. Dziecko osiągające dojrzałość szkolną interesuje się czytaniem i pisaniem; głoskuje i sylabizuje, rozumie sens informacji podanych w formie symboli czy uproszczonych rysunków; liczy obiekty i rozróżnia błędne liczenie od poprawnego; wyznacza sumę i różnicę; posługuje się liczebnikami zbiorowymi; rozróżnia strony, kierunki, położenie obiektów względem siebie, wie, na czym polega pomiar długości, zna proste sposoby mierzenia; określa następstwo pór roku, dni tygodnia, miesięcy, dni i nocy.



WSPIERANIE DZIECKA W OSIĄGANIU GOTOWOŚCI SZKOLNEJ

Każde dziecko osiąga gotowość szkolną w innym momencie. Dlatego tak ważne jest dostosowanie stawianych wymagań do indywidualnych możliwości oraz potrzeb dziecka. Powinniśmy wspierać dziecko w osiąganiu gotowości szkolnej, m.in. poprzez wykonywanie przesiewowych badań wzroku, słuchu, mowy i korygowanie istniejących wad; zachęcanie do poznawania nowych wiadomości i umiejętności; wzmacnianie dojrzałości emocjonalno – społecznej dziecka; kształtowanie umiejętności słuchania osoby dorosłej, rozumienia i zapamiętywania poleceń i wykonywania ich pomimo trudności; wzmacnianie kompetencji poznawczych oraz kształtowanie gotowości do nauki czytania, pisania i matematyki. Dajemy mu wtedy poczucie akceptacji i bezpieczeństwa niezbędne do rozwijania inicjatywy, ciekawości i samodzielności. Pokazujemy, iż nauka w szkole to nie tylko przykry obowiązek, ale wspaniała zabawa dająca szansę na zdobycie wielu ciekawych wiadomości i nabywanie umiejętności, których wykonywanie będzie sprawiało nam radość.
 

Opracowała:
Ewa Kantyka
Wizytator Delegatury KO w Wadowicach

Mam 6 lat - finaliści z Małopolski!

Szanowni Państwo,

 

4 czerwca 2012r. w Galerii Porczyńskich w Warszawie odbyła się Gala Finałowa podsumowująca 16 gal regionalnych Konkursu Ministra Edukacji Narodowej „Mam 6 lat”.

Konkurs przyczynił się do promocji i upowszechnienia najciekawszych form aktywności rad rodziców, wymiany doświadczeń i informacji. O powodzeniu akcji, przybliżającej rodzicom ideę obniżenia wieku szkolnego, świadczy liczba nadesłanych projektów. W konkursie udział wzięli rodzice z 266 przedszkoli i 412 szkół z całej Polski. Z nadesłanych projektów wyłoniono 97 finalistów, a spośród nich 32 laureatów.

Dyplomy i nagrody radom rodziców wręczyła Pani Minister Edukacji Narodowej Krystyna Szumilas wspólnie z prof. Janem Łaszczykiem, rektorem Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie, przedstawicielem Kapituły Centralnej.

Dyplom Krajowego Laureata Konkursu „Mam 6 lat” z województwa małopolskiego otrzymali:

• Szkoła Podstawowa im. Dywizjonu 303 w Śleszowicach,
• Przedszkole nr 2 w Nowym Targu.

Natomiast dyplom finalisty otrzymały następujące placówki:

• Samorządowe Przedszkole nr 136 przy Zespole Szkół Ogólnokształcących 35 w Krakowie,
• Przedszkole Publiczne Nr 32 w Tarnowie,
• Szkoła Podstawowa nr 1 w Zespole Szkół Samorządowych nr 1 w Limanowej,
• Zespół Szkół Podstawowo-Gimnazjalnych w Podegrodziu.

Serdecznie gratulujemy rodzicom i placówkom a tych, którzy jeszcze się nie zdecydowali posłać swoich sześciolatków do szkół zapraszamy do oceniania dobrych praktyk. Bo naprawdę szkoła może być fajna, a przejście dziecka z przedszkola do szkoły może być fantastyczną przygodą, a nie stresem.

Szkoła szansą dla dziecka

Już 250 tys. rodziców zdecydowało się na posłanie swoich sześcioletnich dzieci do szkoły, a nie do przedszkola!

 Pamiętajcie, że cały czas, jeszcze nawet na początku września, możecie to zrobić. Jeżeli wasze dziecko naukę rozpocznie wcześniej, będzie miało większe szanse na rozwijanie swoich talentów i umiejętności. Kontakt ze szkołą pozwoli też na wcześniejszą diagnozę ewentualnych problemów rozwojowych.

Rozpoczęcie nauki to tak naprawdę wielka szansa dla Waszego sześcioletniego dziecka. Będzie mogło nie tylko rozwijać, w sposób dostosowany do wieku, swoje indywidualne zdolności, ale też uczyć się języka obcego w ramach zajęć obowiązkowych. Wasz mały uczeń będzie też rozwijał umiejętność pracy grupie i wspólnego rozwiązywania problemów, a także nawiązywania kontaktów z rówieśnikami.

Jak się zorientować, czy dziecko jest już gotowe do nauki w szkole? Odpowiedzieć na to pytanie pomogą dwie rzeczy: przeprowadzona przez specjalistów diagnoza przedszkolna oraz obserwacja dziecka robiona przez rodziców.

Diagnoza przeprowadzana jest przez nauczycieli i wychowawców w najstarszej grupie w przedszkolu lub w „zerówce”. Rodzice mogą natomiast, przyglądając się swojemu dziecku, ocenić jego gotowość do szkoły. Sześciolatek powinien iść do pierwszej klasy, jeśli m.in.: samodzielnie umie ubrać się, jeść, korzystać z łazienki, interesuje się książkami czy liczeniem, rozróżnia dni tygodnia i pory roku. Sześciolatek powinien też rozumieć takie pojęcia, jak: nad, pod, za, obok itp.

Pamiętajmy jednak, że maluch wcale nie musi umieć czytać i pisać, ani nawet znać liter – tego będzie uczył się w szkole.

„Absolwent” przedszkola powinien już umieć m.in.: w podstawowym zakresie współpracować z dorosłymi i grupą rówieśników, wypowiadać się w zrozumiały sposób, przedstawić się imieniem i nazwiskiem, rozróżniać prawą i lewą stronę, liczyć po kolei, określić, który zbiór jest większy, a który mniejszy. Sześciolatki potrafią też już zwykle rysować szlaczki, rozpoznawać i zapamiętywać przedmioty na obrazkach, rysować, malować, lepić plasteliny, wycinać nożyczkami. Może tez umieć dzielić zdania na wyrazy, a wyrazy na sylaby.

Sprawdziliśmy szkoły

Chcąc sprawdzić, jak małopolskie szkoły przygotowane są do przyjęcia sześciolatków, postanowiliśmy przeprowadzić ankietę w szkołach podstawowych, sześcioletnich ogólnokształcących szkołach muzycznych I stopnia oraz Specjalnych Ośrodkach Szkolno–Wychowawczych. W badaniu wzięły udział 1223 szkoły z terenu województwa małopolskiego, w tym 1193 szkoły publiczne i 30 szkół niepublicznych. Poniżej przedstawiamy Państwu w skrócie wyniki naszego badania.


Spośród 1223 szkół z terenu województwa małopolskiego biorących udział w badaniu, ofertę edukacyjną dla dzieci sześcioletnich przygotowały 1092 szkoły.

Do klasy pierwszej na rok szkolny 2012/2013 w Małopolsce zostało zapisanych ogółem 4706 dzieci spośród 32 652 urodzonych w 2006 roku. W 1002 szkołach publicznych i 25 szkołach niepublicznych edukacja dzieci sześcioletnich odbywa się w oddziałach mieszanych wspólnie z dziećmi siedmioletnimi, a w 134 szkołach publicznych i 4 niepublicznych edukacja jest zorganizowana w inny sposób, co stanowi 11,28%.

89% szkół z terenu województwa małopolskiego, które wzięły udział w badaniu, przygotowało ofertę edukacyjną dla dzieci sześcioletnich i upowszechnia ją poprzez: tablice informacyjne, ulotki, strony internetowe szkoły i organu prowadzącego, lokalną prasę. Dyrektorzy wymieniają zebrania z rodzicami sześciolatków oraz spotkania indywidualne. Tylko w 39% szkół uczestniczących w badaniu organ prowadzący zwrócił się do rodziców z pisemną informacją na temat możliwości rozpoczęcia edukacji szkolnej przez dzieci sześcioletnie.

74% szkół, które wypełniły ankietę, prowadzi diagnozę procesu adaptacji dzieci sześcioletnich w szkole. Tylko w 40% szkół opracowano program adaptacji dzieci sześcioletnich. Dzieci sześcioletnie uczęszczające do szkół województwa małopolskiego najsłabiej radzą sobie w sferze emocjonalnej. Słabo wypada również samodzielność i przestrzeganie norm i reguł współżycia w grupie.

W zdecydowanej większości szkół sale lekcyjne, w których odbywają zajęcia dzieci sześcioletnie, są podzielone na część edukacyjną i rekreacyjną. 93% szkół umożliwia dzieciom pozostawienie podręczników i przyborów w sali lekcyjnej. W 77% szkół uczestniczących w badaniu uczniowie mają dostęp do zestawów komputerowych z oprogramowaniem odpowiednim do wieku. Tylko w 31% szkół uczestniczących w badaniu organ prowadzący organizuje dowóz dzieci sześcioletnich do szkoły. 61% ankietowanych szkół organizuje opiekę świetlicową dla dzieci sześcioletnich. W 86% szkół uczestniczących w badaniu ankietowym dzieci mają możliwość korzystania z posiłków.

Ankieta, jaką przeprowadziliśmy, pozwoliła nam sprawdzić nie tylko to, jak przygotowane są szkoły. Przede wszystkim zależało nam na tym, aby sprawdzić zaangażowanie szkół i samorządów w upowszechniani akcji zapisywania sześciolatków do szkoły. Z wyników - oczywiście wyciągniemy wnioski i będziemy o nich państwa informować.